مقاله جهانی شدن اقتصاد و آثار آن

مقاله جهانی شدن اقتصاد و آثار آن

جهانی شدن اقتصاد بیش از آنكه زاییدة پیشرفت فن آوری ارتباطات و حمل و نقل باشد، مخلوق سیاست گذاری و برنامه ریزی های اقتصادی چند دهة گذشته در كشورهای ثروتمند است. شاید اگر جریان « جهانی شدن اقتصاد» راه نمی افتاد، حساسیت ها دربارة اصل « جهانی شدن» تا بدین پایه برانگیخته نمی شد. در اثر فشار سازمان های مالی بین الملل كه ابزار كار كشورهای پیشرفته هستند، وضعیت اندك اندك به گونه ای در می آید كه كشورهای در حال توسعه، بر سر كی دو راهی قرار بگیرند كه یا باید با ادامة سیاست های اقتصادی درون نگر به بازارهای محدود خود بسنده كننده كه در این صورت از مزایای رشد تولی و فن آوری كه گمان می كنند با ورود به صحنة تجارت بین المللی نصیب آنان می شود. محروم بمانند و یا با پیوستن به جریان جهان گرایی اقتصادی، بر ثروت های طبیعی خود چوب حراج نهند و در جایگاهی كه تقسیم كار ناعادلانة بین المللی برای آنها تعیی می كنند، به فعالیت بپردازند.

اكنون در كشور ما بیش تر از هر زمانی، دربارة ویژگی های مثبت سیستم تجارت آزاد، تبلیغ می شود، به گونه ای كه راه نجات از وابستگی به اقتصاد تك محصولی، تنها به عضو شدن در سازمان تجارت جهانی  منوط می گردد، در حالی كه سو بردن از منافع تجارت آزاد در گرو زیر ساخت های لازم، مدیریت توانا و قدرت رقابت است.

خردمند كسی است كه از تجربه های تاریخی درسی بگیرد. در قرن نوزدهم، هنگامی كه انگلستان قدرت برتر تجاری بود و ناگزیر از سیستم آزاد دفاع می كرد، فردریك لیست پایه گذاری مكتب تاریخی آلمان، مردم كشوری را كه دولت واحدی نداشت و به قطعات متعدد از لحاظ سیاسی و اقتصادی تقسیم شده بود، به اتحاد اقتصادی فرا خواند و از پیوستن به تجارت آزاد در آن وضعیت خاص بر حذر داشت و با طرح یك نظریة هوشمندانه، گفت: اكنون ملت ها منافع مختلف دارند و قدرت های آن ها نامساوی است. به هم پیوستگی قطعی ( اقتصادی) وقتی مفید است كه همه در برابر یكدیگر مساوی باشند والا عملاً یكی از آنها منتفع می گردد و دیگران تابع او خواهند شد. هر گاه علم اقتصاد از این لحاظ در نظر بگیریم، می توانیم آن را چنین تعریف كنیم:

« اقتصاد علمی است كه با توجه به منافع فعلی و اوضاع و احوال خاص ملت ها، معین می كند كه هر ملت به چه ترتیب می تواند درجة رشد اقتصادی خود را بالا ببرد تا اتحاد با سایر ملت های متمدن و در نتیجه، آزادی تجارت، برای او ممكن و سودمند باشد»

...

سرشت « جهانی شدن»

در مورد ماهیت جهانی شدن بحثهای مختلفی وجود دارد اما قدر، متیقن همه این بحثها این است كه ما در حال پشت سر گذاشتن فرایندی هستیم كه در آن نقش و اهمیت جغرافیا، فضا و زمان كم رنگ می شود. عمده ترین شاخصهای ابزاری جهانی شدن عبارتند از: اقتصاد اطلاعاتی و تجارت الكترونیكی

عده ای جهانی شدن را به معنای پایان جغرافیا می دانند. تصور برخی آن است كه تكنولوژی اطلاعاتی به گونه گسترده ای قابلیت « در دسترس» قرار گرفتن را یافته است. از این رو انباشت و مدیریت اطلاعات در سطح ملی، مشكل شده و برداشت انسانها را از مقوله ای به نام «فاصله» تحت تاثیر قرار داده، تعریف آنان را از «جامعه» و «وفاداری» متحول ساختند. نظم فرهنگی را ویران كرده و معادله قدرت را نیز به تدریج تحت تاثیر قرار می دهد.

برخی جهانی شدن را تجلی این برداشت متداول دانسته اند كه جهان از طریق نیروهای اقتصادی و تكنولوژی در حال تبدیل شدن به یك فضای اجتماعی واحد است و رویدادهای واقع در یك منطقه، از جهان می تواند پیامدهای مهمی داشته باشد.