مبانی نظری و پیشینه احساس تنهایی (فصل دو)

مبانی نظری و پیشینه احساس تنهایی (فصل دو)

در 27صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت docx

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت docx 

قسمتهایی از متن مبانی نظری و پیشینه

...

احساس تنهایی:

رشد اجتماعی در بردارنده ارتباط سالم و منطبق با موقعیت در افراد است. تعلیم و تربیت، اگر به دنبال پرورش انسان‌های رشد یافته باشد که هست؛ ناچار باید مسأله رشد اجتماعی را به عنوان یکی از زمینه‌های فعالیت خود، مورد ملاحظه قرار دهد. در کنار رشد در سایر مهارت‌های تحصیلی پرداختن به جنبه‌های اجتماعی زندگی و کسب آمادگی‌های لازم برای برقرای رابطه‌ای سالم با دیگران، یکی از چالش‌های فراروی نوجوانان و جوانان در حال پرورش و نیز به دنبال آن از وظایف دست اندرکاران تعلیم و تربیت است(حسین‌چاری و خیر، 1381). بررسی دقیق و موشکافانه روابط بین فردی برای اولین بار، توسط سالیوان (1953؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381) در قالب روابط بین‌فردی جایگاه خود را در مباحث روان‌شناسی به دست آورد. سالیوان بر لزوم برقراری رابطه با دیگران، به دلیل ریشه داشتن آن در نیازهای اساسی انسانی تاکید می‌کند و بی‌کفایتی در ارضای نیاز به صمیمیت دیگران یا صمیمیت بین فردی را تحت عنوان تنهایی مطرح می‌کند. این احساس بی‌کفایتی، تجربه‌ای ناخوشایند و عمیق است و می‌تواند ناشی از عدم ارضای نیاز ذاتی به تماس فیزیکی باشد. نیاز به تماس فیزیکی، برخی احتیاجات (عضلانی- ناحیه‌ای) کودک را بر آورده می‌سازد.

یکی از متغیر‌هایی که اخیراً پژوهش‌های زیادی را به خود اختصاص داده است، احساس تنهایی است. تنهایی یکی از تجارب معمول دوره جوانی و نوجوانی است (بارگ^[1]و همکاران،1993؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390). تمایل به صمیمیت بین فردی با هر انسانی از زمان تولد تا مرگ وجود دارد و هیچ انسانی نیست که به خاطر از دست دادن آن مورد تهدید قرار نگیرد. انسان با نیاز به ارتباط و صمیمیت متولد می‌شود (فرام^[2]، 1959؛ به نقل از هینریش و گالون^[3]، 2006). ماهیت انسان به طور طبیعی اجتماعی است. از نظر بامیستر و لیری^[4] (1995) نیاز به تعلق داشتن در انسان یک انگیزه اساسی را شکل می‌دهد و باعث افکار، هیجانات و رفتارهای بین فردی مثبت، پایدار و مهم است.

تعریف احساس تنهایی:

به نظر سالیوان (1953؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381)، نیاز به برقراری ارتباط در بزرگسالی به شکل نیاز به مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی بروز می کند و عدم ارضای آن، منجر به احساس تنهایی می‌شود. اوج نیاز به هم نوع در قالب احتیاج به محبت دیگران و تبادل محبت به منظور برقراری روابط دوستی صمیمانه یا در بالاترین سطح آن، نیاز به عشق نسبت به فردی دیگر متجلی می‌شود. ریشه تنهایی به نظر او، در عدم ارضای یکی از این نیازها، در مراحل مختلف است و همه آن ها می‌توانند در قالب نیاز اساسی به تماس و صمیمیت بررسی شوند.

فرام رایکمن (1959؛ حجت، 1989؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381)، ضمن ارایه شواهدی در تأیید نظریه سالیوان، خاطر نشان می‌کند که همه انسان‌ها از تنها شدن هراس دارند و آستانه احساس تنهایی را متأثر از تاریخچه  رشدی افراد می‌داند. به نظر وی، فقدان مستمر تماس فیزیکی در دوران کودکی، ممکن است به ناراحتی‌های جسمانی و نیز عاطفی، اعم از احساس تنهایی منجر شود.

احساس تنهایی زمانی به وجود می‌آید که تماس و رابطه فرد با دیگران کاذب باشد؛ به نحوی که تجربه عاطفی مشترکی برای این رابطه دوجانبه فرد با دیگران متصور نباشد و انسان در فرایند تماس با دیگران، فاقد یک ارتباط حقیقی و صمیمانه باشد (ون‌هالست، کالی مستر، لواکس، اسکولت، انگلس و همکاران^[5]، 2012).

گاتمن (1977؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381) انزوای اجتماعی را معادل تنهایی به کار برده است. پرلمن و پپلائو (1982؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381) تنهایی را بر حسب تفاوت و شکاف مابین سطح مطلوب و سطح موجود روابط اجتماعی افراد، با در نظر گرفتن جنبه‌های کمی و کیفی آن، تعریف کرده اند. به نظر آن‌ها، مبنای احساس تنهایی، فاصله و شکاف بین آرمان‌های فرد (آن چه می‌خواهد) و دستاوردهای او (آن چه به دست آورده است) در روابط و صمیمیت‌های بین فردی است. هر چه این فاصله بیشتر باشد احساس تنهایی بیشتر است.

پارک هورست و هوپمیر^[6] (1999) نیز تنهایی را به عنوان احساس ناراحتی از انزوا تعریف کرده‌اند. تنهایی در کودکان، نشان دهندۀ نارسایی و ضعف ارتباط‌های بین فردی با همسالان است که به نارضایتی از روابط اجتماعی با دیگر کودکان منجر می‌شود (دان، دان و بیدوزا^[7]، 2007). 

میشلا^[8]  و همکاران (1982؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390) تنهایی را احساس ناخوشایندی می‌دانند که در نتیجۀ کاستی در شبکۀ روابط اجتماعی فرد به صورت کمی و کیفی و عدم دسترسی به روابط نزدیک و مطلوب با دیگران به وجود می آید. گزارش‌ها حاکی از آن است که بیش از 66 درصد از دانش آموزان راهنمایی و دبیرستانی از تنهایی به عنوان مشکلی مهم یاد کرده اند (کلب  و همکاران، 1995؛ به نقل از  نجفی و همکاران، 1390).

احساس تنهایی، براساس بسیاری از تعاریف، تجربه‌ای آزارنده و پریشان كننده است (پارلمن^[9]، 1983؛ ویس^[10]،1987؛ به نقل از جوکار و سلیمی،1390) كه مشكلات روان‌شناختی و جسمانی، شدیدی را به دنبال دارد (دی‌توماسو و اسپینر^[11]،1997؛ به نقل از جوکار و سلیمی،1390).

«تنهایی»، حالتی ناراحت کننده است و زمانی به وجود می‌آید که بین روابط بین فردی، که فرد تمایل دارد آن را داشته باشد و روابطی که وی در حال حاضر دارد، فاصله وجود داشته باشد (پپلو و پرلمن^[12]، 1982). این تعریف بر خصوصیت عاطفی احساس تنهایی تأکید می‌کند. تنهایی یک تجربه عاطفی ناراحت کننده است، اما بر عنصر شناختی نیز تأکید دارد. به این صورت که «تنهایی» ناشی از این ادراک است که ارتباطات اجتماعی فرد برخی از انتظارات او را برآورده نمی‌کند.

[1] . Barge

[2] . Fromm, E.

[3] . Heinrich, L. M.; & Gullone , E.

[4] . Baumeister, R . F.; & Leary, M. R .

[5] . Vanhalst, Klimastra, Luyckx, Scholte, Engels et al.

[6] . Parkhuurst, J.T., & Hopmeyer, A.

[7] . Dunn, J.C., Dunn, J.G., & Bayduza, A.

[8] . Michela

[9] . Perlman, D.

[10] . Weiss,  R. S.

[11] . DiTommaso,  E. , &  Spinner, B.

[12] . Peplau, L. A.; & Perlman, D.

...

ویژگی‌های افراد دارای احساس تنهایی:

• · افرادی که احساس تنهایی می‌کنند، عزت نفس پایینی دارند (ایلت و جوشی، 1986؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381).
• نسبت به توانایی های خودشان، تردید می کنند.
• · در رفتار بین فردی، حالت‌هایی مثل خجالت، شرم، اضطراب، عدم جسارت، خطرپذیری کم، درون گرایی و ... از خود نشان می‌دهند (حجت، 1982؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381).
• · نسبت به حالت‌های عاطفی و هیجانی مثل افسردگی، اضطراب و خشم، آسیب پذیر و حساسند (جونز و دیگران، 1982؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381).
• در محیط‌های آزمایشی هم، رفتارهای بین فردی ناموثری دارند (بل، 1984؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381)
• · تمایلات آن‌ها همراه با استنادهای درونی و پایدار به ناتوانی‌های خود، در خصوص انفعال و ناکامی‌های اجتماعی است (کریک و لاد، 1993؛ به نقل از حسین‌چاری و خیر، 1381).

...

) پیشینه مطالعاتی

الف) تحقیقات انجام شده در داخل كشور

فرشید فر، عطایی و فرازی (1392) در پژوهشی تحت عنوان بررسی نگرش، کاربرد و تاثیر تلفن همراه و پیام کوتاه در نوجوانان در نمونه‌ای با تعداد 500 نفر دانش آموز سال سوم راهنمایی که به ‌صورت طبقه‌ای تصادفی انتخاب شدند به این نتایج دست یافتند که استفاده از تلفن همراه در زمینه غفلت دانش‌آموزان دختر و پسر از کارهای روزمره، تاثیر معناداری دارد. پسران بیشتر از دختران گرایش به استفاده از تلفن همراه در رابطه با موضوعات جنسی دارند. استفاده از تلفن همراه در میان دختران بیشتر از پسران باعث افزایش استرس و تنش می شود. نوجوانان بر این باورند تلفن همراه ابزاری است که با آن از طرف والدین کنترل می‌شوند و در این زمینه کنترل پسران نسبت به دختران بیشتر گزارش شده است. در نتیجه وابستگی به تلفن همراه در نوجوانان به حدی است که اکثراً به غیر از مواقع خالی شدن شارژ (در پسران) و مزاحمت تلفنی (در دختران) تلفن همراه خویش را خاموش نمی‌کردند. انگیزه نوجوانان در استفاده از تلفن همراه به سطح سرگرمی، وقت گذرانی و تماس تلفنی با جنس مخالف تنزل پیدا کرده و نیز هیچ اهمیتی به محتوای پیام های ارسالی و دریافتی در هیچ مقطعی داده نمی شود.

...